Η ήττα από την Ισπανία και η λανθασμένη ερμηνεία της "αποτυχίας": ένα φιλοσοφικό δοκίμιο.

Κοιτάζει κανείς τα στατιστικά της χθεσινής αναμέτρησης με τους Ισπανούς και μένει με το στόμα ανοιχτό. Οκτώ παίκτες των Ιβηρων έπαιξαν από 18 λεπτά και πάνω έκαστος, την ίδια στιγμή που η εθνική μας είδε μόλις 6 (!) να ξεπερνάν το φράγμα των δέκα λεπτών και τους πέντε από αυτούς να αγωνίζονται πάνω από 30'. Η εθνική μας, η ομάδα με το θεωρητικά βαθύτερο ρόστερ στο τουρνουά, στηρίχθηκε στο πιο κρίσιμο παιχνίδι της σε μία - όλη και όλη - πεντάδα παικτών. Εχοντας απέναντι της μια ομάδα με ημι-τραυματίες και διαπιστωμένο το έλλειμμα σε ενέργεια, πήγε το παιχνίδι σε αργό τέμπο, κούρασε μέχρι εξαντλήσεως τα βασικά της όπλα, τόσο που να αναρωτιέται κανείς με ποιο τρόπο θα μπορούσε να σκοράρει στο τελευταιο κρίσιμο δεκάλεπτο.

Είναι πολλά που θα μπορούσε να πει κανείς για τον χθεσινό αποκλεισμό. Από εδώ , είχαμε τονίσει π.χ. την ανάγκη για αύξηση του τέμπου, για γρηγορα σουτ, όπως και για εκμετάλλευση των χωρων που έδινε στη μέση απόσταση ο Πάου Γκασόλ. Ολα αυτά συνέβησαν μόνο στο τρίτο δεκάλπετο, όταν η ομάδα μας αποφασισε επιτέλους την τακτική της στο πικ εν ρολ παίζοντας πιο κοντά στον Γκασόλ και φέρνοντας παραπάνω βοήθειες.  Τις κερδισμένες κατοχές οι διεθνείς μας δεν δίστασαν να τις μετατρέψουν σε γρηγορα καλάθια. Ομως δυστυχώς ήταν μόνο για λίγο.

Στα υπόλοιπα, οι παρατηρήσεις πολλών έχουν σιγουρα βάση:
- Ο Σλούκας δεν χρησιμοποιηθηκε στα σημεία στα οποία συνήθως κάνει τη διαφορά.
- Το σχήμα με τους τρεις κοντούς αποδιοργάνωσε λογικά την ομάδα στην άμυνα
- Η τακτική στο πικ εν ρολ ήταν χωρίς κατευθυνση και τα λεπτά του Μπουρούση πραγματικά επιζήμια.
- Τα φάουλ στην τέταρτη περίοδο βεβιασμένα και χωρίς στόχευση.
- Στο τέλος, η ομάδα περίμενε τα πάντα από τον Σπανούλη, χωρίς όμως να τον υποστηρίζει με την τακτική και την κίνηση της.
- Και, κακά τα ψέμματα, υπήρχαν παίκτες που δεν έδειξαν καθόλου έτοιμοι. Η "εθνική ομοψυχία" και το "καλό κλίμα στα αποδυτήρια" δεν παίζουν μπάσκετ.

Αυτά όλα είναι θεμιτά, και σίγουρα κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει τα προπονητικά λάθη και τις αγωνιστικές ατολμίες των διεθνών. Παρόλα αυτά, θα μου επιτρέψετε να πιστεύω πως η φετινή αποτυχία έχει τις ρίζες της σε κάτι βαθύτερο και περισσότερο φιλοσοφικό: στην ερμηνεία της περυσινής ήττας από τους Σερβους.

"Πάταξον μεν, άκουσον δε".

Στο περυσινό μουντομπάσκετ, η εθνική μας, στελεχωμένη κυρίως από νέο αίμα τόσο στο παρκέ όσο και στον πάγκο, έπαιξε για πέντε  παιχνίδια ένα μπάσκετ διαφορετικής προσέγγισης από αυτό που μας είχε συνηθίσει με τα χρόνια. Με έμφαση στην αθλητική ικανότητα ορισμένων παικτών, στο άνοιγμα του γηπέδου, και στη γρήγορη εκτέλεση από διάφορες αποστάσεις, η Ελλάδα του '14 έδειξε να βαδίζει επάνω στο ίχνος που αφήνει η συνεχόμενη πορεία εξέλιξης και αλλαγής του αθλήματος. Το αποτέλεσμα ήταν εξόχως ελκυστικό για τον ουδέτερο θεατή και ταυτοχρόνως απόλυτα αποτελεσματικό. Πλην μίας περίπτωσης, ομολογουμένως σημαντικής.

Η - κατά κράτος - επικράτηση των Σερβων θεωρήθηκε λανθασμένα ως μία αποτυχία του συγκεκριμένου μοντέλου, διότι τα αίτια της εντοπίστηκαν ψευδώς σε αποκλίσεις από την παράδοση. Η άμυνα θεωρήθηκε οτι πέρασε σε δευτερη μοίρα, το πατροπαράδοτο πικ εν ρολ των συνεχόμενων επιτυχίων φάνηκε να κλείστηκε στο ντουλάπι χάρην της ανάδειξης του ατομισμού, το "σκεπτόμενο μπάσκετ" έδειξε να έδωσε τη θέση του στην παρόρμηση και η σκληράδα τη δική της στην δαντελένια δημιουργία.

Στην πραγματικότητα, τίποτε από όλα αυτά δε συνέβη. Η περυσινή εθνική, η οποία είδε τους Μάντζαρη, Καλάθη, Αντετοκούνμπο, Σλούκα και Παπανικολάου να παίζουν για πρώτη φορά μαζί, έβαζε απλώς τα θεμέλια για να σταθεί όρθια στον σύγχρονο κόσμο του αθλήματος.

Φέτος, και ενώ το ρόστερ παρουσιάστηκε ίδιο κατά τα 9/12 (προχειρη αριθμηση), τα θεμέλια αυτά αγνοήθηκαν και ο σχεδιασμός ξεκίνησε εκ νέου στο διπλανό οικόπεδο. Οι προσθήκες των Κουφού και Σπανούλη ήταν μια βολική εξήγηση του νέου αγωνιστικού προσανατολισμού, ο οποίος αγνοήσε τα περυσινά κεκτημένα, και στηρίχθηκε επάνω στις αγωνιστικές δομές του ένδοξου παρελθόντος: πρωτα η άμυνα, έλεγχος του ρυθμού, έμφαση στη δημιουργία μέσω του πικ εν ρολ. Αν βάλετε δίπλα δίπλα τις δυο εθνικές και τις παρακολουθήσετε, θα ανακαλύψετε δυο διαφορετικές ομάδες. Το ένα μοντέλο ουδέποτε συναντήθηκε επιτυχώς με το άλλο.

Αντιλαμβάνομαι την ανάγκη: από πέρυσι ο Τύπος είχε γεμίσει με παροτρύνσεις να θυμηθούμε τις αρετές της σχολής μας. Ομως δείτε για λίγο τους Σερβους. Δεν παίζουν ακόμη με τα drive και τα split-out του παρελθόντος. Παιζουν άμυνα όπως συνήθιζαν πάντα, παιζουν πικ εν ρολ, τρέχουν το γήπεδο και ανοίγουν στο πλάτος τις αποστάσεις του. Τους πήρε χρόνια να συνέλθουν αλλά τα κατάφεραν, εισάγοντας και εκείνοι νεωτερισμούς και αλλάζοντας έστω και λιγο τους αγωνιστικούς προσανατολισμούς τους.

Η εθνική Ελλάδος της πενταετίας 2004 - 2009 ήταν μία ομάδα που, κάτω από έναν μανδύα σταθερότητας (άμυνα, υπομονη) τόλμησε πολλά και εισήγαγε αυτά που τώρα ονομάζουμε παράδοση: σχήματα με τρεις κοντούς, εναλλαγές των θέσεων των γκαρντ, πικ εν ρολ με διαφορους παικτες, τεσσάρια που σουτάρουν (Κακιουζης, Τσαρτσαρης). Τότε, αυτά δεν ηταν νέα για το παγκόσμιο στερέωμα, αλλά ηταν σίγουρα νέα για τη δική μας ομάδα.

Αυτή τη στιγμή, οι υπευθυνοι για την τυχη της εθνικής οφειλουν να πραξουν το αντίστοιχο. Το μπάσκετ προχωράει και εμείς δεν επιχειρούμε να το ακολουθήσουμε με τόλμη. Υπάρχουν οι βάσεις, η κληρονομιά και το know-how. Από του χρόνου θα χρειαστεί περισσότερη εμπιστοσύνη στους νέους αστέρες και μία αλλαγή κατευθυνσης, στις βάσεις του μουντομπάσκετ του 2014. Ο Κατσικάρης ίσως έκαψε χθες το χαρτί του, αλλά η εθνική θα έχει συνέχεια και πιθανώς έναν νέο μεγαλο σταρ. Μέσα σε όλα, ο Γιάννης Αντετοκουνμπο μας έδωσε χθες εικόνες απ' το μέλλον.